Czystek (Cistus L.) jest rodzajem krzewu, który obejmuje przeszło 50 zróżnicowanych gatunków oraz ich mieszańców. Niektóre jego odmiany wykazują właściwości lecznicze. Roślina ta wywodzi się z rejonu krajów Morza Śródziemnego i z tego względu bywa nazywana „śródziemnomorskim cudem natury”. Ziele czystka używane jest głównie w leczeniu ran i zmian skórnych, stanów zapalnych układu oddechowego oraz zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, ale posiada jeszcze wiele innych właściwości. Kiedy warto regularnie pić herbatę z czystka?
Różnorodne gatunki czystka zaliczają się do czystkowatych (posłonkowatych). Tworzą one półkrzewy albo krzewy dochodzące do 60-100 cm wysokości. Wyróżniają się fioletowymi, różowymi lub białymi kwiatami o pomarszczonych płatkach.
Czystki już od wieków stosowane są w medycynie naturalnej przez ludność zamieszkującą basen Morza Śródziemnego. Jako roślina lecznicza najczęściej wykorzystywany jest czystek szary, inaczej siwy (Cistus incanus L.), ale również w tym celu używany jest gatunek kreteński (Cistus creticus L.) oraz wawrzynolistny, inaczej laurolistny (Cistus laurifolius L.).
Właściwości
Czystek zawdzięcza swoje właściwości wyjątkowemu składowi, który powoduje, że znalazł on tak szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Wykorzystuje się wtedy ziele oraz kwiaty czystka, które używane są do przygotowywania naparów – herbatek.
W zielu czystka znajdują się:
- polifenole
- katechiny
- terpeny
- proantocyjanidyny
- olejki o silnym zapachu
Na szczególną uwagę zasługuje bardzo duża ilość polifenoli, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne, czyli przeciwutleniające. To właśnie te związki spowodowały, że ziele Cistus L. stało się tak popularne i uzyskało sławę na całym świecie.
Antyoksydanty (przeciwutleniacze) posiadają zdolność do zwalczania wolnych rodników, które odpowiedzialne są za procesy starzeniowe zachodzące w komórkach. Stres oksydacyjny, czyli duża ilość wolnych rodników przyczynia się także do powstawania wielu schorzeń, w tym cukrzycy, miażdżycy, chorób nowotworowych. Właśnie dlatego ziele czystka uznawane jest w medycynie naturalnej za remedium nawet na raka.
Działanie i zastosowanie
Czystek znany był już ludom starożytnym. Informacje na jego temat można znaleźć w Księdze Rodzaju, gdzie opisywany jest on jako roślina służąca do produkcji ladanum (labdanum), czyli żywicy do przygotowywania kadzideł, a także perfum oraz w celach leczniczych.
Dzisiaj Cistus L. znów jest bardzo popularny, a na picie herbatki z jego suszu decyduje się coraz więcej osób. Do wyboru są także inne preparaty, w tym kapsułki, maści, kremy, aerozole.
Działanie:
- antyoksydacyjne
- przeciwbakteryjne
- przeciwzapalne
- przeciwgrzybicze
- detoksykujące
- wzmacniające
- przeciwmiażdżycowe
- poprawiające wygląd skóry, włosów i paznokci
Wśród głównych wskazań do stosowania ziela czystka znajdują się:
- Infekcje grzybicze, bakteryjne i wirusowe – ze względu na swoje właściwości czystek może pomagać w leczeniu dolegliwości wywołanych przez te drobnoustroje, na przykład w infekcjach górnych dróg oddechowych. Ma być on również skuteczny przeciwko boreliozie wywoływanej przez kleszcze.
- Wzmocnienie odporności – zawarte w czystku składniki powodują, że jest on bardzo dobrym wsparciem dla układu odpornościowego. Dzięki temu zapobiega częstym infekcjom.
- Detoks organizmu – pomaga w oczyszczeniu organizmu z toksyn – zbędnych produktów przemiany materii.
- Zmniejszenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi – dzięki temu działaniu może być stosowany jako element profilaktyki przeciwmiażdżycowej, a tym samym chronić serce i układ krwionośny.
- Normowanie poziomu cukru we krwi – dzięki tej właściwości ziele czystka zapobiega znacznym skokom glukozy we krwi, a tym samym zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Pomaga także osobom, u których już zdiagnozowano to schorzenie.
- Działanie przeciwnowotworowe – również pojawiają się doniesienia na temat tego, że stosowanie czystka bogatego w antyoksydanty pomaga w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na nowotwory.
- Pomaga na rany i inne zmiany skórne – to zastosowanie czystka znane jest już od starożytności. Również teraz zawierające go kosmetyki, a także przygotowywane z niego napary wspierają gojenie się ran i chronią przed zakażeniami ze względu na działanie przeciwgrzybicze, antybakteryjne i przeciwwirusowe.
- Poprawia kondycje skóry, włosów i paznokci – polecany jest przede wszystkim dla osób z cerą zanieczyszczoną, trądzikową, z bliznami i innymi niedoskonałościami, ale może być stosowany do pielęgnacji każdego typu skóry.
Przeciwwskazania
Ziele czystka posiada określone przeciwwskazania. Nie powinny stosować go kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także małe dzieci, ponieważ nie przeprowadzono jeszcze badań mogących określić jego skutki uboczne w tych grupach.
Jak parzyć?
Najprostszym sposobem stosowania czystka jest przygotowanie z niego naparu – herbaty. W sprzedaży można znaleźć gotowe herbatki ekspresowe z czystka, a także ziele sypane, które przyrządza się w czajniczku lub zaparzaczu.
1 łyżkę ziela czystka należy stosować na 200 ml wody o temperaturze 90 stopni Celsjusza. Odstawić do zaparzenia pod przykryciem na około 10 minut. Napar wypić od razu po ostudzeniu, ponieważ potem traci on swoje właściwości.
Napar z czystka może być też używany do przygotowywania parówek, płukanek do jamy ustnej i gardła, inhalacji, do przemywania skóry.
Aby uzyskać najlepsze efekty, napar należy pić systematycznie. Nie należy przekraczać porcji 2 szklanek naparu na dzień.
Cena
Za suszone ziele czystka należy zapłacić od około 22 do 50 złotych za 1 kg. Herbatka ekspresowa z tym zielem to koszt około 4-6 złotych za 20 torebek. Czystek w kapsułkach to koszt około 50-100 złotych w zależności od producenta.
Opinie
Opinie na temat czystka są bardzo pozytywne. Jest on przede wszystkim ceniony jako środek wzmacniający naturalną odporność, dzięki któremu można ochronić się przed przeziębieniami, grypą oraz innymi infekcjami. Również ceniony jest w profilaktyce przeciwnowotworowej.
Również czystek stanowi bardzo dobry wybór dla osób chcących zadbać o swoją skórę, włosy i paznokcie. Stosowany zarówno jako napar, jak również zewnętrznie wpływa pozytywnie na urodę.
Podsumowując, czystek (Cistus L.) jest wartościową rośliną bogatą w naturalne polifenole o działaniu antyoksydacyjnym, a także w inne składniki wspomagające działanie różnych narządów ciała. Poprawia odporność, chroni przed częstymi infekcjami, poprawia ogólne samopoczucie. Warto więc wypróbować herbatę z czystka i samemu przekonać się o jego korzystnym działaniu na zdrowie!