Chociaż jęczmień na oku nie jest niebezpieczny dla zdrowia, to jednak jest nieprzyjemny i nie wygląda estetycznie. Dotyka zarówno dzieci, jak i osób dorosłych i może pojawić się w każdym momencie. Ma postać zaczerwienionej, swędzącej grudki, która przypomina ziarno jęczmienia – stąd też pochodzi jego nazwa. W jaki sposób można pozbyć się jęczmienia na powiece aptecznymi i domowymi sposobami? Co go powoduje? Czy można się nim zarazić? Sprawdź odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące jęczmienia!
Co to jest?
Jęczmień (łac. hordoleum) to rodzaj bakteryjnego zapalenia, które wywołane jest przez bakterie zaliczane do gronkowców (Staphylococcus) lub paciorkowców (Streptococcus). Namnażają się one w gruczołach brzegowych powiek, co powoduje pojawienie się charakterystycznego ropnia wraz z obrzękiem, zaczerwienieniem i bólem.
Zakażeniu mogą ulec różne rodzaje gruczołów powiek:
- Gruczoły potowe
- Gruczoły łojowe Zeissa
- Gruczoły rzęskowe Molla
- Gruczoły tarczkowe Meiboma
Dodatkowo do pojawienia się jęczmienia mogą przyczynić się zapalenia mieszków włosowych rzęs.
Kłopotliwy jęczmień przy oku może dotknąć każdego – jest on dolegliwością diagnozowaną u dzieci i dorosłych, kobiet i mężczyzn. Ma także tendencję do nawracania, szczególnie u najmłodszych.
Jak się zaczyna – objawy?
Jęczmień pod okiem w początkowej fazie ma postać zaczerwienienia, któremu może towarzyszyć swędzenie. Następnie pojawia się ropień w kolorze żółtym lub różowym, a także inne objawy zakażenia.
Objawy jęczmienia na oku:
- Grudkowaty ropień na powiece
- Dyskomfort w okolicy oka
- Zaczerwienienie powiek i oka
- Swędzenie powiek
- Obrzęk powiek – może ograniczać pole widzenia
- Wrażenie, że w oku znajduje się ciało obce
- Ból powiek wokół oka
- Łzawienie
- Powiększone węzły chłonne
- Ból głowy
- Stan podgorączkowy
Jak wygląda?
Jęczmień na powiece może przybierać wiele form. Ropień występuje w różnych wielkościach oraz położeniach – na powiece dolnej i górnej.
Wyróżnia się dwa rodzaje jęczmienia pod kątem lokalizacji ropnia:
- Jęczmień zewnętrzny (łac. hordeolum externum) – infekcja rozwija się na skutek zapalenia mieszków włosowych rzęs, gruczołów potowych lub łojowych. Ma on postać ropnia na zewnętrznej powiece – górnej albo dolnej.
- Jęczmień wewnętrzny (łac. hordeolum internum) – dochodzi do niego na skutek zapalenia gruczołów tarczkowych, które położone są od wewnątrz powieki, czyli w tarczce. Gruczoły te odpowiadają za produkowanie łoju oraz lipidów wchodzących w skład filmu łzowego. W porównaniu do jęczmienia zewnętrznego wewnętrzny daje bardziej nasilone objawy – towarzyszą mu wtedy uczucie ciała obcego pod powieką, silny obrzęk. Jęczmień wewnętrzny określany jest też jako ostra gradówka.
Pod względem koloru jęczmień może być czerwonawy, różowawy, żółty w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Przyczyny
Główną przyczyną jęczmienia na oku jest zakażenie bakteriami z gatunku gronkowców (Staphylococcus). Odpowiadają one za około 90-95% zakażeń. Rzadziej dochodzi do infekcji wywołanej przez inne drobnoustroje, na przykład paciorkowce (Streptococcus).
Aby doszło do pojawienia się infekcji, konieczne jest przeniesienie bakterii chorobotwórczych w rejon powieki. Najczęściej jest to efekt nieprawidłowych nawyków higienicznych.
Czynniki powodujące pojawienie się jęczmienia na powiece:
- Pocieranie powiek brudnymi rękoma
- Niemycie twarzy
- Nieodpowiedni demakijaż oczu
- Korzystanie z soczewek kontaktowych
- Przebywanie w zadymionych pomieszczeniach
- Opalanie się – wystawienie twarzy na promienie UV
- Zanieczyszczenie środowiska, w tym smog
Na jęczmień w oku w wyższym stopniu narażone są osoby, które mają osłabioną odporność, w tym dzieci, seniorzy, osoby w trakcie leczenia innych schorzeń, rekonwalescencji, z zaburzeniami pracy układu odpornościowego, z cukrzycą, nowotworami, a także osoby stosujące leki immunosupresyjne.
Ile trwa?
Zazwyczaj czas, w którym jęczmień na oku pojawia się i następnie zanika, to od 7 do 10 dni.
W początkowej fazie pojawia się zaczerwienienie i swędzenie, gdy jęczmień rośnie, a następnie powoduje powstanie obrzęku. Następnie zaczyna zasychać, maleć, a w końcu dochodzi do jego całkowitego zagojenia.
Czas trwania jęczmienia oraz towarzyszące mu nieprzyjemne dolegliwości można skrócić poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia – piszemy o nim w dalszej części naszego artykułu.
Czy jest zaraźliwy?
Jęczmień na powiece jest infekcją wywołaną przez bakterie, dlatego jest on zaraźliwy. Osoby, u których pojawił się ropień, powinny pamiętać o tym, by przestrzegać zasad higieny, aby nie dopuścić do zakażenia innych osób.
Aby nie zakazić się jęczmieniem, należy:
- Unikać korzystania ze wspólnych ręczników z osobą zakażoną
- Nie spać na tej samej poduszce, z której korzysta osoba z jęczmieniem
- Nie dotykać twarzy osoby zakażonej, a następnie własnej twarzy, by nie przenieść bakterii
Leczenie
Najczęściej jęczmień na oku nie wymaga specjalnego leczenia i u wielu osób po kilku dniach samoczynnie zanika i goi się.
Należy pamiętać o tym, aby jęczmienia nie wyciskać i nie przecinać, ponieważ może doprowadzić to do powiększenia się zakażenia, a nawet groźniejszych objawów jak zakażenie całego oka.
Leczenie jęczmienia w oku może odbywać się za pomocą domowych metod albo środków dostępnych w aptece bez recepty albo na receptę.
Domowe sposoby
Domowe metody leczenia jęczmienia bazują na naturalnych składnikach o działaniu prozdrowotnym. W większości przypadków pozwalają na uzyskanie szybkich efektów.
Wśród najczęściej stosowanych domowych metod znajdują się:
- Kompresy przygotowane z naparów ziołowych, na przykład z rumianku, nagietka, zielonej herbaty. Płatek kosmetyczny lub watę należy nasączyć i przykładać do powieki kilka razy dziennie i przytrzymać przez 15 minut.
- Stosowanie żelu ze świetlikiem – przygotowanie kompresu z żelu nałożonego na płatek kosmetyczny lub watę.
- Świeża pietruszka – rozgniecioną natkę pietruszki należy przyłożyć do powieki.
- Pocieranie jęczmienia za pomocą złotej obrączki – złoto wykazuje działanie antybakteryjne, a pocieranie wspomaga przepływ krwi i przyspiesza działanie białych krwinek. Obrączka lub inny złoty przedmiot przed użyciem powinny być zdezynfekowane.
Należy pamiętać także o higienie, czyli regularnie myć twarz i powieki, ograniczyć dotykanie powiek, by zmniejszyć ryzyko przenoszenia bakterii.
Leki apteczne
W aptekach można także znaleźć szeroką gamę różnych preparatów przeznaczonych do leczenia jęczmienia, które zmniejszają dolegliwości i przyspieszają zagojenie się zmiany. Środki te można zakupić także bez recepty.
Najlepiej rozpocząć stosowanie preparatów wtedy, gdy pojawiają się pierwsze objawy jęczmienia. Wtedy można skrócić czas trwania dolegliwości i złagodzić objawy.
Najczęściej stosowane są maści na jęczmień, które zawierają składniki zmniejszające swędzenie, obrzęki i bolesność oraz składniki antybakteryjne, na przykład neomycynę, które zmniejszają ilość bakterii, dlatego przyspieszają leczenie. Wspomagają też regenerację skóry, dzięki czemu zmiana goi się szybciej.
W sprzedaży dostępne są także inne lekarstwa na jęczmień, na przykład płyny do przemywania powiek, kompresy.
Jeżeli żadne metody leczenia nie działają, ropień zaczyna się powiększać, pojawiają się objawy jak gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, sączenie się ropy, wówczas warto udać się do okulisty. Specjalista będzie mógł przepisać odpowiednie leki na receptę. W zaawansowanych przypadkach jęczmień w oku usuwany jest chirurgicznie.
Jęczmień pod okiem to dolegliwość, która może dotknąć każdego z nas. Najlepiej jej zapobiegać, a wtedy, gdy już się pojawi, warto rozpocząć jej leczenie, aby złagodzić dolegliwości. Gdy jednak jęczmień na oku nie mija, należy jak najszybciej udać się do okulisty, by skorzystać ze specjalistycznych metod leczenia.