Luteina jest żółtym barwnikiem zaliczanym do szerokiej grupy karotenoidów – prekursorów witaminy A. Odpowiednia ilość luteiny w diecie wspiera ostre widzenie, a także redukuje ryzyko rozwoju AMD, czyli zwyrodnienia plamki żółtej. Wraz z zeaksantyną stanowi duet zabezpieczający oczy przed ich uszkodzeniem postępującym wraz z wiekiem, a także poprawia komfort widzenia u osób pracujących przy komputerze, oglądających dużo telewizji. Warto zatem zadbać o prawidłową ilość luteiny w swojej diecie, ponieważ nasz organizm nie może jej samodzielnie syntetyzować.
Uwaga! Luteina na oczy często mylona jest z kobiecym hormonem o tej samej nazwie, czyli inaczej progesteronem – są to jednak odmienne związki.
Ludzki zmysł wzroku jest uznawany za ten najistotniejszy, ponieważ to właśnie dzięki niemu możemy widzieć to, co nas otacza. Głównym elementem ludzkiego oka jest siatkówka oraz znajdujące się w niej fotoreceptory – czopki i pręciki. Centralnym punktem siatkówki jest plamka żółta – to właśnie w tym miejscu receptorów jest najwięcej i to tam ostrość wzroku jest największa.
Prawidłowe działanie wzroku uzależnione jest od wielu czynników, przy czym kluczowe znaczenie posiadają dwa związki – luteina oraz zeaksantyna.
Właściwości i działanie
Karotenoidy to bardzo ważna grupa barwników naturalnych, która wykazuje silne działanie przeciwutleniające. W ich skład wchodzą karoten, ale również ksantofile, czyli luteina, zeaksantyna oraz kryptoksantyna.
Luteina jest bardzo ważnym związkiem odpowiedzialnym za prawidłowe działanie narządu wzroku – ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające zabezpiecza go przed uszkodzeniami wywoływanymi przez wodne rodniki, a także przed działaniem promieniowania UV oraz światła niebieskiego, które emitowane jest przez ekrany urządzeń elektronicznych – smartfonów, komputerów, telewizorów.
Działanie luteiny:
- jest silnym antyoksydantem
- chroni przed światłem UV i światłem niebieskim
Ilość luteiny w organizmie maleje wraz z wiekiem, a także na jej niedobory narażone są osoby palące papierosy, pijące alkohol, z otyłością, cukrzycą. Gdy luteiny jest zbyt mało, siatkówka oka nie działa prawidłowo – jest narażona na uszkodzenie pod wpływem promieniowania UV i na stres oksydacyjny. W rezultacie wzrok może szybciej się pogarszać. Zwiększa się także ryzyko zachorowania na AMD.
Zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD
AMD (ang. Age-related Macular Degeneration) to inaczej zwyrodnienie plamki żółtej oka. Jest to przewlekła choroba oczu dotykająca przede wszystkim osób powyżej 50. roku życia.
Pierwsze objawy zwyrodnienia plamki żółtej to zniekształcenia, falowanie obrazów, słabszy kontrast kolorów i gorsza ostrość widzenia w centralnej części oka. Postępująca choroba powoduje stopniowy ubytek widzenia, a konsekwencji prowadzi nawet do ślepoty.
Wśród najważniejszych czynników ryzyka AMD znajdują się:
- wiek powyżej 50. roku życia
- palenie tytoniu
- nadciśnienie tętnicze i inne choroby układu sercowo-naczyniowego
- dalekowzroczność
- niebieskie oczy
- obciążenie genetyczne – diagnoza AMD w rodzinie
Dawkowanie
Luteina w stanie naturalnym występuje w wybranych produktach spożywczych, dlatego właściwa dieta pozwala na dostarczenie niezbędnej ilości tego związku do organizmu.
Naturalne źródła luteiny:
- żółte i pomarańczowe warzywa, w tym czerwona papryka, pomidory, marchew, dynia
- zielone warzywa, w tym jarmuż, natka pietruszki, szpinak, cukinia, groszek zielony, kapusta, sałata, brokuły
- owoce – brzoskwinie, nektarynki, jeżyny, agrest, czarne porzeczki, maliny, awokado, kiwi
- żółtka jaj
- kwiat aksamitki
- kwiat nagietka
- kwiat słonecznika
- pokrzywa
- lucerna
Dla uzyskania najlepszej przyswajalności luteiny produkty bogate w ten związek powinny być spożywane razem z tłuszczami, na przykład olejami.
Osoby, które chcą zadbać o swój zmysł wzroku, mogą także zdecydować się na stosowanie specjalnych suplementów diety zawierających luteinę wraz z dodatkowymi składnikami wspierającymi oczy – zeaksantyną, kwasami tłuszczowymi omega-3, cynkiem, żelazem i innymi witaminami i minerałami.
Suplementy diety na wzrok uzupełniają niedobory ważnych dla oczu związków i dzięki temu zapewniają ich skuteczną ochronę. Dotyczy to nie tylko osób dojrzałych, starszych, lecz też pracujących przed komputerem, spędzających dużo czasu przed telewizorem czy kierowców.
W dostępnych w sprzedaży preparatach luteina posiada dawkę od 0,25 do 24 mg. Zaleca się, aby dawka wynosiła 10 mg luteiny dziennie oraz dodatkowo 2 mg zeaksantyny, co pozwala na zachowanie optymalnych proporcji 5 : 1.
Systematyczna suplementacja poprawia komfort widzenia i zmniejsza ryzyko rozwoju schorzeń oczu jak:
- zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)
- zaćma
- zapalenia spojówek
- retinopatia cukrzycowa
- retinopatia nadciśnieniowa
Skutki uboczne
Suplementów diety zawierających luteinę oraz inne wspomagające związki nie powinno się stosować w okresie ciąży, karmienia i przy uczuleniu na składniki preparatu.
Nie należy przekraczać zalecanej porcji dziennej luteiny. Nie zwiększy ona skuteczności suplementu, ponieważ organizm wykorzystuje tylko tyle luteiny i zeaksantyny, ile aktualnie potrzebuje.
Cena
Suplementy diety z luteiną kosztują najczęściej od 10 do 50 złotych zależnie od liczby kapsułek w opakowaniu, składu preparatu oraz od jego producenta.
Najlepsze efekty da wybór preparatu złożonego, w którym znajduje się 10 mg luteiny oraz 2 mg zeaksantyny.
Suplementy te oferowane są głównie w aptekach, ale także można kupić je w zielarniach, sklepach ze zdrową żywnością, drogeriach oraz przez internet. Są dostępne bez recepty.
Opinie
Suplementy zawierające luteinę oraz inne związki wspierające pracę oczu są dzisiaj bardzo popularne. Doceniają je głównie osoby mające problemy ze wzrokiem, pracujące przy komputerze. Poza utrzymaniem ostrości wzroku pomagają także zredukować ryzyko zachorowania na AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej i inne choroby oczu.
Warto zatem pamiętać o diecie wspomagającej wzrok, a wtedy, gdy dodatkowo chcemy zadbać o ten ważny zmysł, zacząć stosować odpowiednie suplementy zawierające luteinę i zeaksantynę.
