Kwas askorbinowy, czyli witamina C jest jedną z najważniejszych witamin dla człowieka. Najczęściej kojarzona jest jako skuteczny sposób zapobiegania przeziębieniu i grypie, ale w rzeczywistości związek ten ma znacznie szersze zastosowanie. Jako że organizm nie może produkować jej samodzielnie, należy dostarczać ją wraz z odpowiednią dietą oraz suplementami diety, aby zapobiegać jej niedoborom. Sprawdź najważniejsze właściwości witaminy C, dowiedz się, jaka jej forma jest najlepsza i jak ją dawkować.
Właściwości i działanie
Witamina C, inaczej kwas askorbinowy lub kwas L-askorbinowy (łac. acidum ascorbicum), jest zaliczana do kategorii alkoholi polihydroksylowych. Ma formę białego, krystalicznego proszku, który ciemnieje pod wpływem powietrza i światła. Ma to związek z faktem, że jest to witamina bardzo nietrwała, która szybko się utlenia.
Związek ten został po raz pierwszy wyizolowany dopiero w 1928 roku. Zrobił to węgierski biochemik Albert Szent-Györgyi, który za to odkrycie otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Witaminę tę zsyntetyzowano w 1933 roku.
W organizmie człowieka witamina C pełni szereg ważnych funkcji. Główne właściwości i działanie witaminy C:
- Poprawia pracę układu odpornościowego – zwiększa odporność organizmu na różne infekcje, w tym infekcje wirusowe i bakteryjne.
- Bierze udział w produkcji kolagenu – ważnego białka budulcowego tworzącego tkanki skórne, mięśniowe, kości, stawy oraz naczynia krwionośne. Dzięki niemu poprawia szybkość gojenia się ran, złamań kości.
- Ma silne właściwości antyoksydacyjne – niszczy wolne rodniki, które przyczyniają się do uszkadzania DNA komórek, a tym samym ich przedwczesnego starzenia. Stąd także wynika jej antynowotworowe działanie.
- Poprawia pracę układu sercowo-naczyniowego – wzmacnia naczynia krwionośne, dzięki czemu zapobiega ich rozszerzaniu się i pękaniu, normuje ciśnienie tętnicze krwi, a także pomaga w zmniejszaniu poziomu cholesterolu, co powoduje, że zmniejsza ona ryzyko choroby wieńcowej oraz miażdżycy.
- Poprawia wchłanianie żelaza – jest często dodawana do suplementów diety z żelazem, ponieważ zwiększa jego przyswajalność.
- Wzmacnia dziąsła i zęby – zapobiega krwawieniu dziąseł, zmniejsza ryzyko próchnicy przez zabijanie bakterii, które ją wywołują.
- Działa korzystnie na skórę – chroni ją przed przedwczesnym starzeniem ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne oraz udział w produkcji kolagenu. Dodatkowo, jest składnikiem wielu kosmetyków.
- Poprawia samopoczucie – właściwy poziom witaminy C może zmniejszać stany depresyjne, a także pomaga w stabilizacji psychiki.
Nadmiar i niedobór
Człowiek nie ma zdolności do biosyntezy kwasu L-askorbinowego, dlatego witamina ta powinna być dostarczana do organizmu z zewnątrz. Wówczas można zapobiegać jej niedoborom. Warto jednak pamiętać, że także nadmiar tego związku może być niebezpieczny.
Skutki niedoboru witaminy C:
- szkorbut – objawy to krwawienie, owrzodzenie dziąseł, wypadanie zębów
- pękanie naczynek krwionośnych
- osłabienie odporności organizmu
- obolałość, obrzęki stawów
- wolne gojenie się ran
- nieprawidłowe zrastanie się kości
- szybsze starzenie się skóry
Kwas L-askorbinowy nie jest toksyczny, lecz jego nadmiar może powodować pojawienie się nieprzyjemnych dolegliwości. Zbyt duża ilość związku wydalana jest wraz z moczem.
Skutki nadmiaru witaminy C:
- dolegliwości żołądkowe
- biegunka
- zaparcia
- wysypki na skórze
- nadmierne obciążenie nerek
- szkodliwość dla płodu
Dawkowanie
Rekomendowana dzienna dawka kwasu askorbinowego to u dorosłych osób od 40 do 100 mg.
Witamina C jest zawarta w pożywieniu i można dostarczać ją do organizmu wraz ze zdrową dietą. Największe ilości tej witaminy znajdują się w świeżych owocach i warzywach.
Główne źródła witaminy C:
- acerola
- owoce róży
- zielone papryczki chili
- natka pietruszki
- czarna porzeczka
- papryka
Kwas L-askorbinowy znajduje się również w owocach cytrusowych, które tradycyjnie kojarzone są z tą witaminą, lecz w mniejszych ilościach. Zawierają go między innymi pomarańcza, cytryna, grejpfrut.
Witamina C może być też suplementowana. Dodatkowa suplementacja zalecana jest przede wszystkim w okresach obniżonej odporności, a także w czasie zimowym, gdy dostęp do świeżych owoców i warzyw będących naturalnym źródłem tej witaminy jest ograniczony.
Dawkowanie kwasu L-askorbinowego zależne jest od wieku, płci oraz indywidualnego zapotrzebowania.
Zalecane dawkowanie witaminy C na dzień:
- u dzieci – do 40 mg
- u dorosłych – 100-200 mg
- w okresie infekcji – 500-1000 mg
Większych dawek nie powinny stosować osoby z chorobami nerek oraz z kamicą nerkową, ponieważ nadmiar tej witaminy wydalany jest przez nerki.
Jaka jest najlepsza?
W sprzedaży można znaleźć pełną paletę suplementów diety zawierających witaminę C. Można kupić je w praktycznie każdej aptece, także w drogeriach i innych sklepach.
Przy doborze odpowiedniego suplementu diety zawierającego tę witaminę warto zwrócić uwagę na zawartość tego składnika aktywnego, a także na jej formę.
Do wyboru są:
- krople
- kapsułki
- tabletki
- tabletki musujące
Ponadto, w sprzedaży znajdują się suplementy zawierające witaminę C z dodatkowymi składnikami, na przykład z rutyną, która wzmacnia naczynka krwionośne i wykazuje wysokie działanie antyoksydacyjne.
Witamina C lewoskrętna a prawoskrętna
Często można spotkać się z przekonaniem, że witamina ta jest bardziej wartościowa wtedy, gdy jest lewoskrętna. Warto jednak wskazać, że w rzeczywistości występuje tylko jedna forma witaminy C, która jest prawoskrętna i to ona wykazuje aktywność biologiczną.
Istnieje wprawdzie forma lewoskrętna, ale jest ona bezwartościowa, ponieważ nie jest wykorzystywana przez organizm człowieka.
Cena
Suplementy diety zawierające witaminę C są przystępne cenowo.
Opakowanie składające się ze 100 tabletek to wydatek około 10-30 złotych w zależności od wybranej oferty. W sprzedaży dostępna jest także witamina C w proszku, która przeznaczona jest do rozpuszczania w wodzie. Za 1 kg należy zapłacić około 20 złotych.
Opinie
Opinie użytkowników suplementów diety z kwasem askorbinowym, czyli witaminą C są pozytywne. Związek ten jest ceniony ze względu na zwiększenie odporności, przyspieszenie regeneracji tkanek, a także ogólną poprawę samopoczucia.
Warto zatem zadbać o odpowiednią ilość witaminy C w swojej diecie. Ten związek ma szczególne znaczenie dla prawidłowego działania całego organizmu. Aby nie dopuszczać do powstania niedoborów, warto także zdecydować się na jego suplementację. Wtedy można mieć pewność, że organizm będzie miał jej pod dostatkiem.
