W Polsce oraz wielu innych krajach tradycje związane z rutą zwyczajną sięgają kilku stuleci. Od dawana uważana jest ona za roślinę o wyjątkowych właściwościach. Jeżeli więc planujesz w najbliższym czasie zająć się swoim ogrodem, bym może powinieneś przemyśleć posianie ruty. W poniższym tekście przybliżymy tę niezwykłą roślinę, jej właściwości oraz zastosowania. Serdecznie zapraszamy do lektury!
Odmiany botaniczne
Ruta zwyczajna, zwana również rutą graveolens lub Jackman’s Blue, z uwagi na kolor swoich liści to zdecydowanie najbardziej popularna odmiana tej rośliny. Jest bardzo wytrzymała. Bardzo często rośnie na nieużytkach i dobrze znosi braki wody oraz wysokie temperatury. Zaliczyć należy ją do podkrzewów, tworzących kępy dekoracyjnych liści, dorasta do wysokości od 40 do 60 cm, w zależności od rodzaju gleby. Jej liście, jak już wspomniano, posiadają delikatne, niebieskie zabarwienie, natomiast niewielkie kwiaty, które pojawiają się w okresie letnim są żółte. Charakterystyczną cechą ruty są także wydzielane przez nią olejki eteryczne o specyficznym zapachu.
Właściwości
Ruta od wieków wykorzystywana była w medycynie naturalnej przez naszych przodków. Obecnie stała się zapomniana, dlatego warto przypomnieć jej niezwykłe właściwości. Olejek z ruty wykorzystywać można w naprawdę wielu dziedzinach. Może być on bowiem stosowany przeciwgrzybicznie bezpośrednio na skórę, do rozjaśnienia cery lub wzmocnienia włosów – w formie kosmetyku, czy w formie naparu jako lek antybakteryjny, przeciwzapalny oraz przeciwskurczowy, a także jako środek uspokajający. Jest doskonałym rozwiązaniem na problemy, takie jak: biegunki, brak apetytu czy rozstrój żołądka, ale również ból głowy, zapalenie stawów oraz problemy z układem nerwowym. Dodatkowo ruta jest doskonałym środkiem owadobójczym. Może być on stosowany jako remedium na wszy oraz inne pasożyty, a także do odstraszania komarów czy kleszczy.
Dobrym pomysłem jest także podlewanie innych roślin wywarem z ruty, aby stały się one bardziej odporne na pasożyty. Do ciekawostek należy także fakt, że roślina ta odstrasza swoim zapachem także koty. Posmarowanie skóry w miejscu ukąszenia przez owady, a nawet węże przyniesie również wiele ulgi. Warto pamiętać jednak, że roślina ta w dużych dawkach jest trująca i należy zachować dużą ostrożność podczas jej samodzielnego stosowania.
Działanie i zastosowanie
Ruta przede wszystkim zawiera wiele przeciwutleniaczy takich jak rutyna, która chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. W jej skład wchodzą także flawonoidy, alkaloidy, kumaryny, sole mineralne, witamina C oraz kwasy organiczne. Oprócz tego roślina ta wykazuje również działanie antyhistaminowe oraz przeciwskurczowe, dzięki czemu może być wykorzystywana podczas bóli menstruacyjnych, a także w innych przypadkach bóli mięśniowych. Jak już wspomniano, działa ona antybakteryjnie, antywirusowo oraz przeciwzapalnie. Jest również źródłem olejków eterycznych, które mogą być używane w aromaterapii czy masażach. Ruta bywa jednak także wykorzystywana w gastronomii. Jej charakterystyczny smak podkreśla bowiem i wydobywa głębie z innych produktów spożywczych.
Stanowi ona doskonałą przyprawę do wszelkiego rodzaju mięs, ryb, sałatek czy grzybów oraz kapusty. Często stanowi ona również dodatek do kiszonek oraz marynat, ale także aromatyzuje się nią różnego rodzaju napoje, herbaty czy alkohole. Warto mieć także na uwadze, że w suchy i słoneczny dzień dotknięcie ruty może powodować poważne oparzenia, charakteryzujące się bolesnymi bąblami, podobne do tych, powstałych w wyniku kontaktu z barszczem. Dzieje się tak z powodu toksyn zawartych w sokach rośliny, które wchodzą w reakcje ze światłem słonecznym. Wszelkie prace ogrodowe przy rucie powinny więc być wykonywane w rękawiczkach oraz w stroju zasłaniającym całe ciało. Jest to jednak piękna i drogocenna roślina, której uprawa może przynieść nam wiele korzyści, jeżeli tylko wykażemy się odpowiednią ostrożnością.
Uprawa
Jak już wspomniano, ruta zwyczajna nie należy do roślin wymagających. Najczęściej wyrasta ona sama na lekko zasadowej i przepuszczalnej glebie bez zastoisk wodnych oraz na słonecznym stanowisku. Oryginalnie rodowód tej rośliny sięga terenów południowych, dlatego może ona wymarzać, jednak bardzo szybko się regeneruje i odbudowuje utracone części. Warto pamiętać również, że ruta nie lubi wiatru, dlatego stanowisko, na którym planuje się ją posadzić powinno być osłonięte od takich czynników pogodowych.
Ruta najczęściej wysiewana jest z nasion w okresie późnej jesieni, zimy lub wczesnej wiosny, pod warunkiem, że będą one częściowo wykiełkowane w warunkach domowych. W przeciwnym razie, wysiewanie powinno zaczekać do okolic maja, kiedy minie już zagrożenie przymrozkami. Regularne podcinanie ruty zwyczajnej sprawi, że kępy, w które się formują nabiorą gęstości i regularnych kształtów. Zabieg podcinania warto więc wykonywać co roku. Na samym początku, małe sadzonki ruty należy często podlewać aż do osiągnięcia pełnej dorosłości. Gdy ten okres nastąpi, roślina będzie radziła sobie doskonale nawet podczas susz. Z uwagi na upodobanie przez nią gleby ubogiej, stosowanie wszelkiego rodzaju nawozów w przypadku tej rośliny jest pozbawione sensu. Użycie klasycznego nawozu mineralnego może być jednak wskazane podczas uprawiania ruty w doniczce. Roślina jest odporna na pasożyty, dzięki swoim właściwościom i nie sprawia większych problemów ogrodniczych.
Cena
Ruta zwyczajna jest rośliną tanią, którą bez problemu kupimy w każdym sklepie ogrodniczym, zarówno stacjonarnym, jak i internetowych. Jej nasiona sprzedawane są na sztuki lub na wagę. Możemy nabyć ją już od 10 złotych za 50 sztuk lub od 4 złotych za 50 gramów. Ruta w polskiej tradycji uznawana była za afrodyzjak, ale była także symbolem dziewictwa. To właśnie z tej rośliny, młode panny plotły wieńce na głowę, które po nocy poślubnej były rytualnie palone. Posiadanie ruty w swoim ogrodzie to doskonały powrót do korzeni oraz polskiej tradycji. Dodatkowo, roślina ta jest naprawdę piękna i ozdobi każdy ogród.
